Hoewel we over een aantal dagen weer in Nederland zijn, willen wij toch nog een aantal van onze laatste belevenissen via deze weblog optekenen. Ondertussen zijn we met de beschrijving van twee trainingsprogramma's in een afrondende fase. Van het hoofdprogramma en het Audiologie programma zijn de basisstukken en alle modules klaar voor discussie. We hebben de afgelopen tijd nog veel op het internet rondgekeken of we geschikte literatuur konden vinden. Deze literatuur kan tijdens de diverse modules worden gebruikt of kan als achtergrondinformatie dienst doen. Wel hebben we de pech dat het internet de laatste tijd nog al eens hapert zodat je bij het zoeken best wel geduld moet hebben.

Aan de verkorte opleiding voor leerkrachten in het veld hebben we uiteindelijk niets gedaan. Bij een tweede bespreking die we over dit onderwerp met Evariste hadden, bleek dat hij een wel heel hoog opgeleide doelgroep voor ogen had. Hierdoor zouden de modules op een veel hoger niveau moeten worden gegeven dan tijdens het basisprogramma. Waarschijnlijk zouden de modules herschreven moeten worden wat te veel werk zou zijn voor de korte periode die wij nog in Rwanda zouden zijn. Nadat wij hem op dit probleem hebben gewezen, hebben we afgesproken dat Evariste eerst zou onderzoeken of de modules met dezelfde beschrijving op een hoger niveau zouden kunnen gegeven. Daarna hebben wij over dit onderwerp niets meer van hem gehoord. Aangezien wij onze tijd best nog voor andere zaken konden gebruiken, hebben wij ook niet op een antwoord van zijn kant aangedrongen.

Naast het werken aan de beschrijving van de programma's hebben we de meeste instellingen die we al eens hadden bezocht nogmaals met een bezoek vereerd. Rens had namelijk van Fred Marinus van Kentalis International een pakketje met reserveonderdelen opgestuurd gekregen waarmee hopelijk een aantal audiologische apparaten in Rwanda gerepareerd konden worden. Voor Wendy was het een goede gelegenheid om nog diverse klassen te bezoeken om wat uitgebreider te kijken naar de manier van lesgeven en communiceren.

Zo hebben we onder andere de school Filippo Smaldone in Kigali bezocht. Dit bezoek was trouwens niet om apparaten te repareren maar om voorlichtingsmateriaal over het gebruik en onderhoud van hoortoestellen te laten zien dat Rens had gemaakt of op het internet had gevonden. Ook heeft Rens samen met April (de Australische audioloog) een audiologisch onderzoek bij een kind van die school gedaan. De non (deze school wordt geleid door nonnen) die voor de gehoortesten verantwoordelijk is, heeft eerst naar het onderzoek van April gekeken en vervolgens ook zelf nog getest. De audiologisch apparatuur op deze school is nieuw en April en Rens moesten soms even uitzoeken hoe de apparatuur moest worden bediend. Uiteindelijk is dat goed gelukt en hebben ze de non nog op een paar voor haar nieuwe mogelijkheden van de apparatuur kunnen wijzen. Wendy heeft een paar klassen bezocht van de school bezocht. Het viel haar op dat de kinderen goed bij de les betrokken waren. Tijdens de lessen maakten de leerkrachten vooral gebruik van spraak ondersteund met gebaren maar soms gebruikten ze alleen gebarentaal (dus zonder stem). Verder was opvallend dat de leerkrachten zoveel mogelijk Engels als instructietaal gebruikten.

Daarnaast is Rens naar CHUK, het universitaire ziekenhuis van Kigali, geweest en hebben we samen de scholen in Butare en Gitarama bezocht. Gelukkig konden de meeste apparaten gerepareerd worden al was dat in Butare nog niet zo eenvoudig. In eerste instantie deed het apparaat het namelijk minder goed na plaatsing van de nieuwe onderdelen en was het apparaat onbruikbaar geworden. Na wat extra reparaties functioneerde het apparaat tot opluchting van Rens weer hetzelfde als voor de reparatie maar later leek het apparaat zelfs gerepareerd. We hebben nog niet gehoord of het apparaat nu nog goed werkt maar er is goede hoop. De bezoeken van Wendy leverden een wisselend beeld op. In Gitarama was het lesniveau ondermaats en in Butare was de indruk van de lessen wisselend. Heel positief was het feit dat een leerkracht in Butare haar uitnodigde om ook een stukje van de les over te nemen. Hij stelde voor dat Wendy vragen van de kinderen zou gaan beantwoorden. Dit lokte vele spontane vragen van de kinderen uit. Deze leerkracht kon ook goed met zijn leerlingen communiceren en toen hij het gebaar voor een bepaald woord niet wist, zocht hij dat gebaar op in het gebarenwoordenboek met Rwandese gebaren.

We hopen dat jullie met plezier onze weblog hebben gelezen. Voor ons was het een leuke manier om een grote groep mensen over onze belevenissen te vertellen. Tot slot willen we de lezers bedanken voor de vele leuke reacties.

PS Hier zijn voor de laatste keer nog een paar foto's uit het mooie en kleurrijke Rwanda.